SYRIA cz.9 " Bosra - żyjący skansen " - wehikuł czasu ( powrót do przeszłosci 1993 r.)

BOSRA - żyjący skansen 

Miejsce, które zrobiło na mnie szczególne wrażenie ( nie tylko w Syrii ale ogólnie) to Bosra (Busra asz-Szam). Znajduje się ok 108 km na południe od Damaszku.

Założone przed I wiekiem p.n.e, było północną stolicą Nabatejczyków ( o ludzie tym napisze nieco więcej przy opisie innego istotnego dla nich miejsca, które znajduje się w Jordanii - Petry ) i ośrodkiem kultu nabatejskiego Duszara. W 106 r. Bosrę zajmują Rzymianie, otrzymuje ona nazwę "Nova Traiana Bosra" i zostaje stolicą rzymskiej prowincji Arabia. Miasto rozkwita, Rzymianie wznoszą wiele monumentalnych budowli.

Teatr rzymski z II w.n.e

Przetrwał do dzisiaj w doskonałym stanie i jest obiektem unikatowym ze względu na zachowany w całości zadaszony portyk, oraz obronny charakter budowli. Umocnienia i mury obronne wraz z wieżami zostały wzniesione pomiędzy 481 a 1231 r, przez najpierw Umajjadów i Abbasydów a później Fatymidów, kiedy Bosra stała się ważnym węzłem postojowym na szlaku pielgrzymkowym z Damaszku do Mekki, aż do XVII wieku.. W ten sposób teatr zyskał również funkcję twierdzy.

Patrząc z zewnątrz na wysokie mury i wieże, otoczone fosą, nikt by nie domyślił się, że w sercu tej potężnej arabskiej fortecy, podobnej do innych znajduje się antyczny teatr. Oba te obiekty, czy raczej struktury architektoniczne są doskonale ze sobą zintegrowane.

Scena teatru ma 45 metrów długości i 8,5 metra szerokości, zdobi ją kolumnada w stylu korynckim. Widownia przeznaczona dla 15 tysięcy widzów była w tamtych czasach nakrywana jedwabnym dachem , chroniąc przed słońcem czy deszczem. Ustawiano naczynia z perfumowaną wodą by nasycić powietrze jej aromatem, ot taki wyrafinowany eksklusiv ;)

Współcześnie w teatrze w Bosra odbywają się festiwale ludowe, w których uczestniczą zespoły z różnych państw. ( obecnie przerwane ze względu na wojnę)

Po opuszczeniu teatru - twierdzy wydawało mi się, że już nic bardziej interesującego nie zobaczę w
tym miejscu...Myliłam się. Nieopodal naszym oczom ukazało się całe po- rzymskie miasteczko. Właściwie pozostałości nie tylko rzymskie bo również nabatejskie, bizantyjskie i muzułmańskie z okresu Umajjadów....

Główną oś miasta to kierunek wschód-zachód którą stanowi cardo ( główna ulica) Przy niej usytuowane były pałace i domy możnych, sklepy itd.

Najważniejsze zachowanie zabytki rzymskie to głównie bramy, cztery kolumny korynckie jako pozostałość nimfeum (architektoniczna obudowa zakończenia wodociągu, rodzaj fontanny, urządzone często z wielkim przepychem, gdzie z wysokości kilku pięter, poprzez fasady zdobione posągami i kolumnami woda spadała do płaskich basenów),  łaźnie (termy).

Termy rzymskie

Składały się z kompleksu obiektów: szatnie, baseny z zimną wodą, mała ogrzewana sala by przygotować się do zetknięcia z wysoką temperaturą, baseny z gorącą wodą, łaźnia sucha lub parowa, sala masażu, sala do wypoczynku. Bogate w dekoracje rozmieszczone wśród zieleni, dostępne były dla wszystkich za niewielką opłatą (czasem okresowo znoszoną przez cesarza), wyznaczano jednak godziny dla poszczególnych grup użytkowników, inne dla panów, inne dla niewolników, mężczyzn czy kobiet itd.

Były one miejscem gdzie kwitło życie towarzyskie. Nie wszystkim to jednak odpowiadało. Tak termy rzymskie opisuje Lucius Anneus Seneka w "Listach Lucillusa": 

" Mieszkam tuż obok term. Wyobraź sobie więc te najprzeróżniejsze głosy, których już uszy ścierpieć nie mogą. Siłacze ćwiczą i wyrzucają w górę ręce obciążone ciężarami [...]; kiedy trafi się jakiś próżniak, któremu sprawiają przyjemność pospolite masaże, słyszę klaskanie dłoni o ciało [...] A jak się zjawi sędzia sportowy i zacznie liczyć piłki - to już koniec [...] Masz dalej tych, co skaczą do wody z impetem, rozbijając ją, [...] wyobraź sobie piszczący i skrzekliwy głos niewolnika - depilatora [...] Dodaj najprzeróżniejsze nawoływania sprzedających ciastka i masarza i cukiernika, z którychkażdy na swój sposób ale zawsze głośny, reklamuje swój towar."
( Seneka Młodszy, Listy Lucillusa )

W konstrukcji term rzymskich stosowano system podłogowego centralnego ogrzewania. (łac.

hypocaustum) Mimo , że uważa się go z wynalazek rzymski, niejakiego Sergiusza Orata, to badania archeologiczne wskazują, że taki system ogrzewania był znany dużo wcześniej.

W pomieszczeniu pod posadzką ustawiony był piec, który ogrzewał powietrze. Posadzka z płytek ceramicznych ułożonych warstwowo ( zespojonych betonem) wspierała się na wielu podpórkach o wysokości ok 80 cm, przestrzeń pomiędzy nimi była pusta. W ten sposób powietrze mogło krążyć i rozprowadzać ciepło po całej powierzchni. W ścianach pozostawiano otwory, by gorące powietrze i dym z pieca mogły zostać wyprowadzone na zewnątrz przez ujścia przewodów w dachu, dzięki czemu nie dostawały się do wnętrza pomieszczeń.

Kościoły chrześcijańskie

W okresie bizantyjskim, Bosra była stolicą biskupstwa a później siedzibą metropolity. Z tego okresu wczesnego chrześcijaństwa pochodzą resztki Bazyliki męczenników Sergiosa, Bacchosa i Leoncjusza II, Katedra Bosra, która została ukończona w 513 przez abp Julianusa. Plan centralny tego obiektu z absydą na wschodzie przy której znajdowały się dwie zakrystie, wywarł decydujący wpływ na ewolucję chrześcijańskich form architektonicznych.


c.d.n


Żyjący skansen


c.d.n